Anadolu Antik Kentleri Listesi
Anadolu tarihi sırası ile antik kentleri listesi veya Anadolu’da bulunan en önemli antik kentler listesi; kuruluş tarihine göre Anadolu’da bulunan antik kentler şehirler listesi. Antik çağlardan beri hatta Alt Paleolitik dönemlerden (Eski Taş Çağı – Yontma Taş Çağı) beri Anadolu, geçiş yeri olması ile önemli bir bölgedir. Bu anlamda medeniyetin beşiği Mezopotamya’nın hemen kıyısındaki toprakları ve Avrupa’nın kıyısındaki diğer toprakları ile insanoğlunun dünyaya yayılmasının önemli otoyollarından biridir.
Anadolu’da birçok medeniyet yeşermiş olsa da bunlar sırasıyla Hititler, Frigler, İyonlar ve Urartular, Persler, Makedon İmparatorluğu (İskender), Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’dir. Birçok medeniyete de ev sahipliği yapmış olan Anadolu’nun antik kent listesi veya antik yerleşim listesi kuruluşları sırası ile aşağıdaki gibidir. Buradaki liste sadece bizim seyahat etmiş olduğumuz Anadolu sınırları içindeki antik şehirleri kapsamaktadır.
Ayrıca özellikle Avrupa’daki tarihi şehirler listesi ve gezilecek önemli tarihi yerleri, bölgeleri ve müzeleri için de kategori sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Biz yine dönelim Anadolu’daki kuruluş yıllarına göre antik alanlara, kentlere veya şehirlere.

Göbeklitepe Antik Ritüel Alanı

Tesadüfen keşfedildiği zamandan itibaren dünyanın en eski yapısı veya alanı olan Göbeklitepe, günümüzden 14000 yıl önce yapılmış olup M.Ö. 12000’li yıllara uzanan tarihi ile tüm dünya tarafından bilinmektedir. Son yıllarda bulunan Karahantepe’nin ise Göbeklitepe’den daha eski olduğu düşünülmektedir. Ancak yapılan araştırmalar Karahantepe’nin M.Ö. 9600’lü yıllarda ilk yerleşim gördüğü kanıtlanmıştır. Göbeklitepe, dünyadaki en eski anıt mimarisi olması ile de ayrı bir öneme sahiptir.
Sagalassos Antik Kenti

Roma imparatorlarının yazlık bölgesi olarak anılan Pisidia bölgesi kentlerinden olan Sagalassos antik kenti, özellikle Antoninler çeşmesi ile bilinmektedir. Bölgedeki ilkel yaşam ilk olarak M.Ö. 12000 yıllarına kadar gitse de ilk yerleşim M.Ö. 8000 yıllarında başlamıştır. Ancak antik kentin bir önemli özelliği daha vardır: yazının içeriğinde görüleceği üzere antik kentte bulunan iskeletlere DNA testi yapılmıştır. Çıkan sonuç ise şaşırtıcıdır. Günümüzde bölgede yaşayanların büyük kısmının bu DNA araştırmaları neticesinde antik kent sakinleri ile bağlantılı olduğu ortaya çıkmıştır.
Hasankeyf Antik Kenti

Günümüzde Ilısu Baraj suyu altında kalan ve barındırdığı mimari eserlerin taşındığı bir antik bölge/yerleşke olan Hasankeyf’in tarihi M.Ö. 10000 yıllarına kadar gitmektedir. Artık gezilemeyecek bir antik kent olan Hasankeyf içinde bulunan ve baraj suları altında kalmasın diye taşınan bu eserler Hasankeyf Arkeopark içinde görülebilir.
Arapgir Onar Köyü
Anadolu’nun ilk Cemevi’ne (1224) de sahip olan Onar Köyü Malatya sınırları içinde bulunmaktadır. Göktürk mezar taşları, Roma dönemi kaya mezarları ile de bilinen Onar Köyü’nün tarihi M.Ö. 8000’li yıllara kadar gitmektedir ve Anadolu içinde gezilmesi gereken en önemli yerlerden biridir.

Mardin
Güneydoğu Anadolu Bölgesi içinde yer alan Mardin kentinde ilk yerleşimin yapılan araştırmalar sonunda M.Ö. 6750 yılına kadar gittiği kanıtlanmıştır. Günümüzde taş işçiliğinin mükemmel örnekleri ile süslenmiş olan kent ne yazık ki mimari olarak gittikçe yozlaşmakta ve Harran kenti gibi turizm sebebiyle özelliğini kaybetmektedir.

Efes Antik Kenti
Son yıllarda Arvalya ve Çukuriçi höyüklerindeki buluntularla birlikte kentin tarihi M.Ö. 6000’li yıllara kadar uzanmaktadır. Avrupa’nın ve Anadolu’nun en önemli antik kenti olan Efes antik kenti kuruluşu, efsanelerle başlamaktadır.

Kyzikos Antik Kenti

Kapıdağ Yarımadası içinde bulunan Kyzikos antik kenti, özellikle Roma’da bulunan Kolezyum ile boy ölçüşebilecek amfi-tiyatrosu ile bilinmektedir. Ancak buradaki tiyatro ile ilgili ne yazık ki bir çalışma yapılmamıştır. Ayrıca Erdek yolu üzerinde, antik kent sınırları içinde yer alan Hadrian tapınağının da kalıntıları görülmeye değerdir. Hadrian tapınağı kendi döneminin en büyüklerinden biridir. Kyzikos antik kenti bölgesinde ilk yerleşimin M.Ö. 6000-M.Ö.5000 yılları arasına kadar gitmektedir.
Arslantepe Höyüğü

Normalde höyükler yerleşim alanı olarak görülmese de Arslantepe Höyüğü buna dâhil değildir. Anadolu antik kentleri arasında önemli bir yere sahip olan Malatya Arslantepe höyüğü 11 dönemden oluşmakta ve en eski yerleşim dönemi M.Ö. 4300-3900 yılları arasına kadar gitmektedir.
Alacahöyük

Arslantepe Höyüğü gibi Alacahöyük de Anadolu antik kentleri listesi içinde önemli bir konumda bulunmaktadır. Ulu önder Atatürk’ün de çok önem verdiği ve kazılarını takip ettiği Alacahöyük de diğer birçok höyük gibi katmanlardan meydana gelmektedir. En eski katmanı ise M.Ö. 4000-3000 yılları arasında yer almaktadır.
Milet Antik Kenti
Anadolu antik kentleri içinde sadece Ege bölgesi için değil tüm Anadolu tarihi için önemli alanlardan biri olan Milet’in tarihi M.Ö. 3500’lü yıllara kadar gitmektedir. Milet kolonileri aynı zamanda Karadeniz bölgesi içinde de birçok yerde yer almaktadır.

Truva Antik Kenti
Anadolu tarihinde belki de en kapsamlı yağmalanmış olan antik kentlerimizden Truva antik kenti veya Troya antik kenti efsanevi savaşıyla da Avrupa tarihi için de önemli kabul edilmektedir. Athena Tapınağı ile özdeşleşen Truva antik kentinin göğsünde günümüzde bile görünen şekilde bir yara bulunmaktadır: ‘Schliemann Yarması’. Ayrıca tarihi boyunca dokuz kere doğal afetler ve savaşlarla yıkılan kentin dokuz katmanı bulunmakta olup en alt katmanı M.Ö. 3000-2500 yıllarına gitmektedir.

Aizanoi Antik Kenti
Kütahya ilimizde bulunan Aizanoi antik kenti birçok medeniyeti barındırması ile önemli kentlerden biridir. Ayrıca antik kentte bulunan Zeus Tapınağı ile de Avrupa arkeoloji tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Antik kentin bulunduğu alandaki ilk yerleşim M.Ö. 3000 yıllarına kadar gitmektedir. Günümüzde antik kent içinde bulunan açık hava müzesinde Frigler’den kalma çeşitli eserler ve mezar taşları görülebilir.

Harput Antik Kenti

Elazığ kenti içinde bulunan Harput antik kenti günümüzde Harput kalesi ve üzümleri ile bilinmektedir. Antik kentin tarihi M.Ö. 2000’li yıllara kadar gitmektedir. Antik kent Hurriler’in Mitanni Devleti tarafından kurulmuştur.
Harran Antik Kenti

Konik kubbeli evleri ile UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi içinde yer alan Harran, günümüzde de evleri ile bilinmektedir. Moğolların da yakıp yıktığı kentlerden biri olan Harran’ın kuruluşu M.Ö. 2000’li yıllara kadar gitmektedir. Kültepe çivi yazıtlarında ismi geçen kentin tarihi evlerinin sayısı günümüzde ne yazık ki çok azalmıştır.
Eski Halfeti ve Rumkale

Şanlıurfa ile Gaziantep arasında yer alan eski Halfeti ile Rumkale’nin ilk yerleşimi tam olarak bilinmese de Asurluların ticaret yapmak için M.Ö. 2000’li yıllarda Rumkale’de konaklamışlardır. Eski Halfeti, günümüzde Birecik Barajı suları altında kalmış olup su altındaki camisi ile tanınmaktadır.
Kapadokya (Katpatuka)
Günümüzden milyonlarca yıl önce coğrafyasına kavuşan Kapadokya’da antik yaşam M.Ö. 1750 yıllarından itibaren başlamıştır. Dünyaca ünlü karakteristik peri bacaları ile adını duyuran Kapadokya, Hristiyanlarca da önemli kutsal yerlerden biridir.

Hattuşaş Antik Kenti
Dünya arkeoloji ve siyaset tarihinde ve Anadolu antik kentleri listesi içinde tarihi olarak en önemli kentler içerisinde yer alan antik kent, zaman zaman Hattuşa zaman zaman da Hattuşaş olarak literatürde yer almaktadır. Hititlerin başkenti olan antik kent M.Ö. 1650 yılında kurulmuştur. Özellikle dini anlamda çok farklı bir yerde olan Hititlerin ayrıca Hattuşa yakınlarında kurmuş olduğu dini merkez olan Yazılıkaya antik kenti de yer almaktadır. Hattuşa antik kenti 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi içine girmiş antik kentlerimizdendir.

Tlos Antik Kenti
Likçe bir ifade olan ‘Tlawa’ kelimesinden gelen Tlos antik kenti, M.Ö. 1500 yıllarından itibaren Hititçe metinlerde geçmektedir. Bu metinlerde ise Lukka toprakları içindeki ‘Dalawa’ yerleşimi ile özdeşleşmiştir. Tlos antik kenti 6 Şubat 2009 tarihinden itibaren UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi içinde yer almaktadır.

Priene Antik Kenti

Anadolu antik kentleri listesi içinde yer alan Priene antik kentinin ilk kuruluşu aslında günümüzdeki Priene’den birkaç km daha uzaktadır. Bunu sebebi ilk antik kentin bulunduğu havzanın yükselerek tehlikeli bir duruma gelmesidir. Kuruluş tarihi karışık olmakla birlikte dönemin tarihçileri antik kentinin kuruluşu için M.Ö. 1200-1000 yıllarını işaret etmektedir.
Xanthos Antik Kenti

Tarihi boyunca birçok savaşa girmiş, yok edilmiş ve tekrar kurulmuş olan Xanthos kentinin tarihi M.Ö. 800’lü yıllara kadar gitmektedir. Kazılar sırasında bulunan yazıtı Azra ERHAT çevirmiş olup, yazıtta kentte yaşayanların bu savaşlar hakkındaki genel görüşleri bulunmaktadır.
Letoon Antik Kenti

Tanrı Zeus’un tanrıça Leto’ya aşık olduğu kent olarak bilinen Letoon antik kentinin ilk yerleşimi M.Ö.700’lü yıllara dayanmaktadır. Letoon antik kenti aynı zamanda imparator Sezar’ı bıçaklayan Brutus’un yerle bir ettiği antik kentlerden biri olarak bilinmektedir.
Perge Antik Kenti
Perge antik kenti UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi içinde yer almak ile birlikte antik kentin tarihi hakkında birçok bilgi bulunmaktadır. Örneğin filoloji konusundaki araştırmalar kentin tarihini M.Ö. 2000’li yıllara götürürken yazılı kaynaklarda bu tarih M.Ö. 700’e kadar gitmektedir.

İstanbul (Byzantion Antik Kenti)
İstanbul tarihi ile ilgili birçok efsane, öykü, hikâye bulunmuş olsa da Megaralı komutan Byzas tarafından kurulan kentin tarihi M.Ö.667 yıllarında başlamaktadır. Byzantion’un kuruluşu aynı zamanda tarihi Roma kenti kuruluşuyla aynı efsanevi olaylara benzemektedir. Ancak unutulmamalıdır ki İstanbul içinde bulunan Yarımburgaz mağarasında yaşam çok daha eskilere dayanmaktadır (M.Ö. 1.800.000 -210.000).

Parion Antik Kenti
Marmara Bölgesi içinde Çanakkale şehri sınırları içinde yer alan Parion antik kenti M.Ö. 625-600 yılları arasında kurulmuştur. Antik kentte kazılar sürmekte olup her gün yeni bilgiler gün yüzüne çıkmaktadır. Şehre adını Troya prensi Paris’in verdiği düşünülmektedir.

Afrodisias Antik Kenti

Tanrıça Afrodit’e adanan antik kentin birçok anlamda Anadolu antik kentleri arasında önemli bir yere sahiptir. M.Ö. 5.yy’da kurulan antik kenti, dünya çapında bilinen rahmetli ünlü fotoğrafçımız Ara Güler tesadüfen keşfetmiştir. Ayrıca Afrodisias antik kenti, UNESCO Dünya Mirası Listesi içinde 2017 yılında girmiştir.
Pergamon Antik Kenti

Pergamon antik kenti Anadolu antik kentleri tarihi listesi içinde ilk olarak M.Ö. 4.yy başlarında görülmektedir. Antik kent 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine 999. Alan olarak girmiştir.
Blaundus Antik Kenti

Özellikle gece fotoğrafçılarının veya gökyüzü fotoğrafçılarının tercih ettiği antik kentin tarihi M.Ö.334 yılına kadar gitmektedir. Makedonyalılar tarafından kurulan Blaundus antik kenti içinde günümüzde de görülen ilginç yapılar aslında dönemin kurum binalarıdır.
Nemrut Dağı ve Kommagene Krallığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Adıyaman kenti sınırları içinde bulunan Nemrut Dağı, tepesindeki taştan höyüğü ile bilinmekle birlikte özellikle gündoğumu ziyaretçileri ile tanınmaktadır. Dağın zirvesindeki heykelleri ile bilinen Krallık M.Ö. 163 yıllarına tarihlenmekle birlikte M.S. 72 tarihinde de yok olmuşlardır. Nemrut Dağı Milli Parkı 1987 tarihinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmiştir.

Apollon Smintheion Kutsal Alanı
Özellikle tapınağın restorasyonunda tapınak zeminine beton dökülmesi ile hatırlanan Apollon Smintheion Kutsal Alanı, Anadolu antik kentleri arasında dünyaca ünlü antik alanlardan biridir. M.Ö. 150 yıllarına tarihlenen yerleşke, efsanelerde fareleri ile de ünlüdür.

Dara Antik Kenti
Mezopotamya bölgesinin Efes’i kabul edilen antik kenti aslında antik Roma kentlerinden biridir. Anadolu antik kentleri arasında yer alan Dara antik şehri, M.S. 504-507 yılları arasında Roma İmparatoru Anastasius tarafından yaptırılmıştır.

Anadolu Antik Kentleri Tarihi Listesi İçin Ayrıca Bakınız:
Marmara Bölgesi antik kentleri listesi
Ege Bölgesi antik kentleri listesi
Akdeniz Bölgesi antik kentleri listesi
İç Anadolu Bölgesi antik kentleri listesi
Doğu Anadolu Bölgesi antik kentleri listesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi antik kentleri listesi
Karadeniz Bölgesi antik kentleri listesi