Bir Bizans yapısı olarak asıl adı Khora Manastır Kilisesi olan sonrasında Osmanlı Dönemi’nde Kariye Camii ve Cumhuriyet Dönemi’nde de Kariye Müzesi olarak anılan yapının bilgileri ve mimarisi her dönemin kendine has özellikleri ile değişmiş olsa da İstanbul gibi kadim bir kentin Ulusal Anıt statüsünde bulunmaktadır. Ancak Kariye Müzesi 2020 yılının Ağustos ayındaki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile tekrar camiye çevrilmiştir.
Bizans Dönemi’nden günümüze kadar ayakta kalabilen Kariye Camisi kendine hayran bırakan mozaikleri ile türünün tek örneği olarak İstanbul’un Fatih ilçesinde Edirnekapı semtinde, II. Theodosius’un 413 yılında yaptırdığı Konstantinopolis Surları’nın hemen içinde yer almaktadır. Oysa ilk yapıldığı zamanda Konstantinopolis surlarının dışında kalan Bizans yapısı bu özelliğini kendisine verilen isimle de pekiştirmiştir: Khora kelimesinin anlamı ‘kent dışı’, ‘uzak’, ‘taşra’ anlamına gelmektedir.
Kariye Müzesi bilgilerinin bulunduğu bu sayfa, Kariye ile ilgili merak edilen konu başlıklarına ayrılmış ve böylece Bizans yapısının tarihçesi, mozaikleri ve mimarisi hakkındaki bilgilere ulaşım çok daha kolay hale getirilmiştir.
Kariye Müzesi fotoğrafları için lütfen tıklayınız
X. yy’da aziz ilan edilen Simeon Metafrastis (Symeon Metaphrastes)’e göre Khora Manastırı’nın yapıldığı arazi, 298 yılında Nikomedia (İzmit)’da 84 müridi ile şehit edilen Aziz Babylas’ın mezarının bulunduğu bir nekropol alanıdır… (daha fazlası için)
Kariye Kilisesi’nin tarihçesi sayfasında anlatıldığı üzere İstanbul Latin İstilası (1204-1261) ve 1296 yılındaki büyük İstanbul depremi sonrasında kimi kaynaklara göre 1315 kimi kaynaklara göre ise 1305 yılında Theodore Metokhites, yıkılan veya harap olan Khora Kilisesi’ni restore etmeye başlamış ve 1321 yılında bitirmiştir. Metokhites restore esnasında kiliseyi mozaikler ve fresklerle de zengin bir şekilde süslemiştir.. (daha fazlası için)
Kariye Müzesi’nin yapım aşamaları da Ayasofya yapım aşamalarına benzemektedir. Ayasofya üç defa yapılmış olmasına rağmen Khora Kilisesi ise Bizans İmparatorluğu boyunca beş defa yapılmıştır. Kilisenin ilk olarak ne zaman yapıldığı tam olarak belirlenememiştir. Yapının kuzey-güney ekseninde bulunan ve eğimli arazide düzgün alt yapı oluşturmak için yapılan terastan ulaşılan iki tuğla kemer de bu ilk yapıdan kalmış olmasına rağmen, yapının ilk hali hakkında tam bir bilgi vermemektedir. Khora Kilisesi’nin ikinci yapım dönemi olan 843 yılından kalan izler de kilisenin doğu kısmında bulunmaktadır… (daha fazlası için)
Ayrıca İlgili Linkler:
İstanbul gezilecek yerler
Marmara bölgesi gezilecek tarihi ve antik yerler
Marmara Bölgesi fotoğrafları
Dergipark – Kariye Müzesi Koruma Onarım Projesi