Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi

Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi

Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi içinde hangi yapılar, hangi kazı alanları ve arkeolojik alanların kaydedildiğini listelemeden önce UNESCO’nun kısa tarihine, neden kurulduğuna ve nasıl bir gücü olduğuna dair bilgileri öncelikli olarak kısaca derleyelim. UNESCO, 16 Kasım 1945 tarihinde İngiltere’de II. Dünya Savaşı sırasında Avrupa’da yıkılan okulların, kütüphanelerin ve müzelerin yeniden inşasına odaklanmak amacıyla kurulmuştur. UNESCO bir Birleşmiş Milletler örgütüdür, kısaltmanın anlamı ise Türkçe olarak Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’dür.

Kısaca Unesco’nun amacı nedir diye sorarsak cevabı; UNESCO’nun misyonu, eğitim, bilim, kültür, iletişim ve bilgi yoluyla barış kültürünün inşasına, yoksulluğun ortadan kaldırılmasına, sürdürülebilir kalkınmaya ve kültürlerarası diyaloğa katkıda bulunmaktır. Türkiye UNESCO Dünya Mirası Listesi de bu anlamda ülkemize tarihi, kültürel ve doğal mirasların belgelenmesi ve tanıtılması yönünden yardımcı olmuştur.

Kapadokya fotoğrafları Nevşehir Göreme açık hava müzesi Göreme Ürgüp – Cappadocia photos Goreme openair museum holy light

İlk olarak I. Dünya Savaşı sonunda hem kültürel alanların hem de doğal alanların korunması fikri ortaya çıkar. 1972 yılında bu iki fikir birleştirilerek bir sözleşme hazırlanır. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına ilişkin Sözleşme UNESCO Genel Konferansı’nda 16 Kasım 1972 yılında kabul edilir. 1975 yılında ise ilk 20 üye ülke tarafından onaylanması ile yürürlüğe girer.

Sözleşme, Devlet Taraflarının potansiyel alanları belirlemedeki görevlerini ve bunları koruma ve muhafaza etmedeki rollerini belirler. Sözleşmeyi imzalayarak, her ülke yalnızca kendi topraklarında bulunan Dünya Mirası alanlarını değil, aynı zamanda global olarak ulusal mirasını da korumayı taahhüt eder. 1978 yılında ise Ekvador’a bağlı Galapagos Adaları Dünya Miras Listesine giren ilk alan olur. Türkiye’de ise aşağıdaki listede görüleceği üzere ilk olarak 1985 yılında Göreme Milli Parkı ve Kapadokya bölgesi Türkiye UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girer.

2024 yılı itibari ile dünya çapında 168 ülkeden 1223 yer, alan veya bölge hem karma, hem doğal, hem de kültürel kategorilerinde UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunmaktadır. Yine 2024 yılı itibari ile UNESCO Türkiye Dünya Mirası Listesi içinde 26 yer bulunur.