Sforzesco Kalesi Bilgileri

Sforzesco şatosu veya Sforzesco kalesi (Türkçesi Sforza) İtalya’nın ünlü Milano kentinin adeta göbeğinde bulunan ve kent merkezindeki üç büyük yeşil alanın en büyüğüne de sahip olan tarihi bir kaledir. Diğer yeşil alanlar ise tarihi anıtsal mezarlık ile yine tarihi bir şehir parkı olan Giardini Pubblici Indro Montanelli parkıdır. Sforzesco Kalesi kapladığı alan ve yapısal özellikleri ile sadece Milano veya İtalya’nın değil Avrupa’nın da en büyük kalelerinden biridir.

Günümüzde İtalya ve Avrupa sanatı hakkında önemli eserler vermiş olan önemli tarihsel kişilikleri bulunan pek çok sanatçının eserlerinin görüleceği sergi salonlarına sahip olan Sforzesco kalesi barındırdığı müzelerle Milano’nun kalbindeki en önemli kültür merkezlerinden biridir. Adeta Vatikan Müzeleri kompleksinin içindeki çeşitli müzeler gibi Sforzesco Kalesi içinde de tarihi kütüphaneler, müzeler ve sergiler dâhil toplamda 18 kadar mekân vardır. Bu sergiler ve müzeler içerisinde ise en ilgi çeken Leonardo da Vinci eserleri ile Michelangelo’nun eserlerinin bulunduğu müzelerdir. Aslında aşağıda anlatılacağı üzere yapının kendisi de başlı başına ilginç ve önemlidir.

Duomo di Milano (Milano Katedrali) ve Milano Katedrali Müzesi ile tarihi Galleria Vittorio Emanuele II çarşısının da bulunduğu kentin merkezinde neredeyse yürüme mesafesinde olan Sforzesco kalesi Milano gezilecek yerler listesi içinde katedralden sonra ikinci yer olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sforzesco Kalesi fotoğrafları için lütfen tıklayınız

Sforzesco Kalesi Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri 2025

Öncelikle Sforzesco Kalesi açık alanlarını gezmek ücretsizdir, bunu belirtelim. Kale içine girip çimlerinde güneşlenmek ve zaman geçirmek için herhangi bir ücret ödemenize gerek bulunmamaktadır. Kalenin açılış ve kapanış saatleri ise her gün 07:00 ile 19:30 arasıdır. Ancak pazartesi günleri ile 25 Aralık, 1 Ocak ve 1 Mayıs günleri kalenin içi açık olsa da gezilecek yerleri (odalar vs.) müzeler ve sergi salonları kapalıdır.

Müzeler ise pazartesi günleri hariç haftanın diğer günleri 09:00 ile 17:30 arası açıktır. Müze ve sergi salonlarına son giriş ise 17:00’dir. Günlük olarak tüm müzeler dâhil Sforzesco Kalesi giriş ücreti 5 Euro’dur, Şatonun kendi alanlarını gezmek ise ücretsizdir. Ancak üç günlük geçerli olan bir de Turist Müze Kartı vardır ki bunun fiyatı da 12 Euro’dur. Bu kart üç gün boyunca kale müzeleri haricinde Milano’daki kent müzelerinden ve müzelerdeki diğer hizmetlerden yararlanmanızı sağlamaktadır. Ayrıca her ayın ilk ve üçüncü Salı günleri saat 14:00’ten sonra müzelere giriş ücretsizdir.

Sforzesco Kalesi Müzeleri ve Sergi Salonları

Sforzesco Şatosu içerisindeki çeşitli alanlarda 18 adet müze ve sergi salonu bulunmaktadır. Bu müzelerin konuları çok çeşitli olmakla birlikte sergi salonlarında ise çeşitli branşlardaki sanatçıların eserleri bulunmaktadır. Şatoya gitmeden önce hangi sergilerin olduğunu merak ediyorsanız aşağıdaki linklerden öğrenebilirsiniz.

Pieta Rondanini Müzesi Michelangelo Eserleri

Pieta Rondanini, Michelangelo’nun son sanatsal teması olup Hz. İsa’nın bir bakirenin kucağında ölü bir şekilde yatmasının ifadesidir. Michelangelo’nun son yaptığı ve henüz tam olarak bitirilmediği düşünülen Pieta heykeli bu müzede diğer ‘Pieta’lar ile birlikte bulunmaktadır. Michelangelo, 1553 ile 1555 yılları arasında mermerden heykeli oymaya başlamış olmasına rağmen son on yılında, 1562 yılına kadar çeşitli Pietalar üzerinde çalışmıştır. Buradaki Pieta Rondanini isimli heykel ise birkaç asır boyunca Roma kentinde Palazzo Rondanini’deki bir avluda durmuş ve sonrasında buraya getirilmiştir. Önceleri İspanyol Hastanesi olarak kullanılan yapının içindeki müzede ayrıca tavan resimleri ve yapı detayları da görülmeye değerdir.

Sala delle Asse Odası Leonardo da Vinci

Sforzesco Kalesi içindeki ilginç müzelerden biridir. Leonardo da Vinci tarafından dekore edilmiş ve özellikle tavanı meyve, kök ve kaya monokromları ile süslenmiş odalardan biridir. Ahşap Levhalar Odası olarak da bilinen oda, aslında ilk yapıldığı dönemde (15.yy’ın ikinci yarısı) ahşap plakalarla kaplıdır. Ancak odayı nemden ve soğuktan korumak için restorasyon gereklidir. 1498 yılında ise Leonardo da Vinci görev başına getirilir. Özellikle dut ağacı teması kullanıldığı ve oda 16 dut ağacının iç içe geçmiş dalları biçiminde boyandığı için ‘Dut Ağacı Odası’ da denilmektedir. Odanın içindeki resimler ve tonozlu tavanı birkaç kez restore edilerek günümüze kadar gelmesi sağlanmıştır.

Antik Sanat Müzesi

İki yüzyıldan biraz fazla süredir açık olan müzenin amacı çeşitli tarihi eserlerin kentten ayrılmasını önlemek ve bu eserleri bir araya getirerek koruma altına almaktır. Müzedeki tarihi eserler heykeller, mimari parçalar ve çeşitli taş mezar ve anıtlardan meydana gelmektedir. Bazı önemli parçalar Sforzesco kalesi odaları içindeyken (Yunan, Etrüsk ve Roma tarihi eserleri) diğer tarihi eserler adeta bir açık hava müzesi şeklinde kalenin bazı yerlerine dağılmış şekilde sergilenmektedir.

Resim Sanat Galerisi

1800’lü yılların sonlarına doğru oluşturulan ilk resim galerisi, Belediye Sanat Müzesi içerisinde iken 1900’lü yılların başında Sforzesco Kalesi içine taşınarak sanatsever insanların yardımları ile eser sayısı artırılmıştır. Müzedeki resimler veya tablolar 15.yy’dan başlayarak Neoklasisizm başlangıcına kadar uzun bir zaman aralığını inceleme fırsatı yaratmaktadır. Müze içerisinde Andrea Mantegna, Bronzino gibi döneminin ünlü ressamlarının eserleri bulunmaktadır. Sanat galerisi içerisinde ayrıca Ortaçağ dönemine ve yakın dönemlere ait freskli duvar resimleri de bulunmaktadır.

Sforzesco Kalesi Arkeoloji Müzesi

Sforzesco Kalesi içindeki Arkeoloji Müzesi iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar Tarih Öncesi ve Antik Mısır Eserleri bölümleridir. Tarih Öncesi (Prehistorya) bölümü 1862 yılında Santa Maria di Brera Kilisesi içinde açılmış olan müzedeki eserlerin 1900’lü yılların başında Sforzesco kalesine getirilmesi ile kurulmuştur. Bölümdeki koleksiyonlar özellikle Neolitik Dönem ile Bronz Çağı dönemine ait çeşitli eşyalar ve metal parçalarından meydana gelmektedir.

Antik Mısır Bölümü 20.yy başlarında açılmış olup içinde ise çeşitli Ostraca (çömlek ve çanak parçaları), papirüsler, yazı gereçleri ve hiyerogliflerden meydana gelmektedir. Her ne kadar Torino kenti içindeki dünyanın ikinci büyük antik Mısır Müzesi kadar büyük olmasa da bu bölümdeki antik Mısır eserleri görülmeye değerdir. Bu bölümde ayrıca çeşitli hayvan ve insan mumyaları, bronz heykeller, figürinler, Mısır muskaları ve kanopik kavanozlar veya kaplar bulunmaktadır.

Mobilya ve Ahşap Heykeller Müzesi ve Dekoratif Sanatlar Müzesi

Kale içerisindeki bu iki farklı müze birbirlerinin ayrılmaz parçası olup 1908 yıllarında Milano’daki asillerin evlerinden getirilen veya bağışlanan mobilyaların gelmesi ile kurulmuştur. Özellikle Durini, Andreani, Boschi gibi köklü ailelere ait konak veya villalardan getirilen eserler müzelerin çekirdeğini oluşturmaktadır. Dükalık veya Düklük odaları ile önündeki avluda sergilenen eserler 15.yy’dan itibaren göz alıcı güzellikte işlemeleri veya oymaları bulunan mobilya ve heykellerden meydana gelmektedir. Müzelerde ayrıca değerli ahşap malzemeler, Barok ve Rokoko oymalar, fildişi mobilyalar ve masalar, dolaplar bulunmakta olup bunlar Avrupalı önemli mobilyacılar tarafından tasarlanmış ve yapılmışlardır.

Müzik Aletleri Müzesi

Rocchetta avlusu etrafındaki odalarda bulunan müzede 700’den fazla müzik aleti bulunmakta olup müze 1900’lü yılların ikinci yarısında açılmıştır. 1700’lü yıllarda kullanılan müzik aletlerinden kare piyanolara, Japon müzik aletlerinden Afrika müzik aletlerine kadar çok geniş yelpazesi bulunan müzenin koleksiyonları içinde özellikle kemancı Antonio Boschi koleksiyonu önemli yer tutmaktadır.

Yukarıdaki bu müzelerin yanında Sforzesco Kalesi içinde Sanat Kütüphanesi, Arkeolojik ve Nümizmatik Kütüphane, Tarihi Kent Arşivi ve Trivulziana Kütüphanesi de bulunmaktadır. Her kütüphane içinde çalışma ve araştırma alanları olup kendi konularında seçkin eserlere sahiptir. Örneğin Arkeolojik ve Nümizmatik Kütüphane içinde 1125 antik basım da olmak üzere 35.000 obje bulunmaktadır. Ayrıca tüm eserlere veya objelere dijital olarak müze içerisinde erişilmektedir. Nümizmatik meraklıları için aşağıda kaynakça bölümünde ilgili link mevcuttur.

Sforzesco Kalesi Mimarisi

Tarihi belgelerden anlaşıldığı üzere Visconti II tarafından yaptırılan ilk kale Castrum Portae Jovis (Castle Gate Jovis) 180×180 metre kare planlı olup dört adet kare planlı kule ile desteklenmiştir. Francesco Sforza kalenin yönetimini ele geçirdikten sonra dönemin ünlü Floransa mimarı Antonio Averulino, namı diğer il Filarete’yi, kalenin içindeki mekânları ve giriş kulesini inşa etmek için görevlendirir. Il Filarete ayrıca kalede başka geliştirmeler ve özellikle askeri ekleri de yapar. Kapıları koruyan tabyalar bu dönemde yapılır. Girişteki beşgen tabyada Leonardo da Vinci’nin çizimlerinden de yararlanılmıştır.

Mimar Bartolomeo Gadio, ana hendekli beden duvarı köşelerindeki iki büyük dairesel kuleyi tasarlar. Sforza’nın oğlu Galeazzo Maria, iç avluyu lüks bir rezidans olan Corte Ducale’ye dönüştürür. Bu dönemde kalenin arka tarafında bulunan ve Visconti döneminde yapılmış olan şu anki Sempione parkının da Dükalık özel bahçesi olarak genişletildiği, Leonardo da Vinci’nin bu bahçe için de tasarımlarının olduğu, hatta Dük’ün emri ile seremoni ve organizasyonlar düzenlediği bilinmektedir.

Bu dönemlerde kale 4ü dairesel 2si de kare kulelere sahip la Ghirlanda adı verilen bir dış savunma duvarına sahiptir, fakat bu dış savunma duvarı 19.yy sonunda yıkılmıştır. Bazı kalıntıları park içinde görülebilir. Özellikle kaleyi bu dış savunma duvarına bağlayan tonozlu geçit tamamen tuğla tonozu ve savunma için tonozda bırakılan yüzlerce gözcü deliği ile ünlüdür.

Sforzesco Kalesi Tarihçesi

İtalya’da Cumhuriyet kurulmasından önce Milanlılar tarafından pek sevilmeyen kale, aslında ilk olarak 1360 ile 1370 yılları arasında Milano hükümdarı Galeazzo Visconti II tarafından şehir sur duvarlarının bir kısmına Castrum Portae Jovis (Castle Gate Jovis) adıyla yaptırılmıştır. Daha sonra 1392 yılında ise Gian Galeazzo tarafından kaleye bir de kışla yaptırılır. Ancak Filippo Maria Visconti zamanında ortasından bir hendek geçerek ikiye ayrılan kale birleştirilir ve Milano dükünün yani Visconti ailesinin resmi evi veya konutu durumuna gelir.

Visconti hanedanlığının son üyesi varis bırakmadan ölünce Roma imparatoru Sigismund, Visconti hanedanının son üyesi Bianca Maria Visconti’yi varis ilan ederek ünlü komutan Francesco Sforza ile evlendirir. Buradaki amaç Milano dükalığını Venediklilere kaptırmamaktır. İtalya tarihinde bilindiği üzere Sforza ismi, aynı zamanda başta Floransa olmak üzere İtalya ve Papalık tarihinde önemli isim yapmış Medici ailesi ile de anılmaktadır. Komutan Sforza 1450 yılında Milano kentini ele geçirdikten sonra kaleyi ele geçirmiş ve içine çeşitli yapılar eklemiştir.

Sforza Dönemi

1452 yılında önü hendekli ana sur duvarları güçlendirilir ve Serizzo taşı ile kaplı iki büyük yuvarlak köşe kulesi, kare olan iki kule yıkılarak yerine yapılır. Francesco Sforza ölünce yerine oğlu kötü şöhretli ve acımasız olan Galeazzo Maria Sforza geçmiştir. Galeazzo Sforza aynı zamanda Medici ailesi ile bağlantılarını daha da güçlendirir. 1460’lı yılların sonunda Rocchetta avlusu, odaları ile Dukalık iç avlusu tamamlanır. Galeazzo Sforza bir suikast sonucu ölünce yerine geçen Ludovico Sforza aynı zamanda sanat uzmanı olarak da bilinen bir Rönesans dönemi prensidir. Leonardo da Vinci, Donato Bramante gibi sanatçılarla çalıştı ve Sforza Kalesi içindeki Sala delle Asse odasını Leonardo da Vinci’ye restore ettirdi. 1497 yılında Fransa ordusu Milano’ya yürüdüğünde kaleyi güçlendirme çalışmalarını ve kale savunmasını güvendiği bir komutana bırakarak kaçtı, 1508 yılında da Fransa’da mahkûm iken vefat etti.

1499 yılında Milano, Fransız egemenliğine girdiğinde, Sforza Kalesi için zor dönemler başlamış oldu. Bu dönemde kalenin birçok yeri mühimmat deposu olarak kullanıldı Hatta kulelerden birinde olan patlama sonrası, kale büyük zarara uğradı. Milano iktidarına tekrar gelen Francesco II Sforza, 1534 yılında Danimarka Kralı kızı ile evlenince Sforza kalesi gözden düşmüş oldu.

Sforza Kalesi İspanyol Dönemi

Bir kaptan ve general olan Don Ferrante Gonzaga 1549 yılında Sforza Kalesi içinde askeri mimarinin inceliklerini kullanarak geniş bir inşaat başlattı. Böylece şato içinde fırın, taverna, hastane, eczaneye sahip bir garnizon tamamlanmış oldu. Ancak 1555 yılında Milano İspanyol işgali ile karşılaştı ve İspanyollar kaleye hâkim oldu. Bugün Antik Sanat Müzesi içinde bulunan iki odada İspanyol armaları tavanda hala görülmektedir.

Sforzesco Kalesi ve İspanyollar

1706 yılında İspanyol Veraset Savaşı esnasında Avusturya Arşidüklüğü Generali Eugenio, Kutsal Roma İmparatorluğu adına Milano’yu işgal edince kale de Avusturyalılara geçmiş oldu. Bu dönemde şato içinde freskler ve birçok oda tahrip oldu. Ancak bu döneme ait Avusturya ordusunun koruyucusu Saint John Nepomucene heykeli Ducal avlusu girişinde görülmektedir.

1796 yılında Napolyon, Milano’yu işgal ederek, şatodaki Avusturya egemenliğine de son vermiş oldu. O sırada Sforzesco Kalesi içinde 152 top, 300.000 kg barut, 11.000 tüfek ve 2000 asker olmasına rağmen yapılan savaş sonunda kale Fransızlara geçti. Sforza kalesi ne yazık ki tarihindeki en kötü günlerini yaşıyordu. Örneğin Ducal şapeli ahır olarak kullanılmaktaydı.

1815 yılında Lombardiya-Venedik Krallığı’nın kuruluşu sonrasında Avusturyalılar Milano’ya geri gelerek artık köhne bir yapı olan kaleye egemen oldu ve kalenin arkasındaki alanda geçit törenleri yapılmaya başlandı. 1848 yılında ise kale Milanlılar için bir hapishane görevi görmekteydi. 1859 yılında Avusturyalılar kaleden çekildiğinde artık yuvarlak kuleler olmadığı gibi, şatonun içindeki her şey de yağmalanmıştı.  

Sforzesco Kalesi Restorasyonları

Sforza Kalesi restore edilmeden önce kale hakkında Gotik tarzda olmasına istinaden teklif verilmesine rağmen kalenin orijinal şeklinin korunması kararı alınmıştır. 1893 yılında ilk restorasyon ve yeniden inşa süreci başlamış olup, bunun planlaması 1892 yılında yapılmıştır. İlk yıllarda, yıkılan iki yuvarlak kule tekrar yapılandırılmış, Bone kulesi denilen kule de 16.yy’daki haline geri döndürülmüştür.

1895 yılında kalenin tam ölçekli bir ahşap modeli yapılmış ve restorasyon çalışmalarında bu modelden özellikle faydalanılmıştır. Yıllar süren çalışmalarda kalenin tarihteki gravür ve çizimlerini araştıran mimarlar, Sforza dönemindeki binaların yerleşimlerini araştırmış ve bunları orijinal hallerinde tekrar inşa etmiştir. Özellikle 1911-1914 yılları arasında mimar Luca Beltrami önderliğinde yapılan İspanyol dönemi tahribatlarının rekonstrüksiyonları önemlidir. Dönem eklerinin yıkılmasından sonra Sforza dönemi duvar ve tavan resimleri ortaya çıkartılmıştır. Özellikle Leonardo da Vinci’nin restore ettiği oda ile Ducal Şapeli içindeki tavan resimleri ve süslemeleri tekrar ortaya çıkartılarak yenilenmiştir. Kalenin açılışı ise 24 Eylül 1905 tarihinde olup, kale ve yapılan tüm çalışmalar Kral Umberto I’e ithaf edilmiştir.

2010 yılında kalenin tamamı için bir statik konsolidasyon çalışmasına başlanmış, mimar Luca Beltrami’nin yaptığı restorasyonlar ile 1950’lerde yapılan restorasyonlar incelenip sağlamlaştırılmıştır. Ayrıca 2010 sonrası iç mekânlarda restorasyonlar da yapılmıştır.

Milano’nun bu özel kalesine en azından bir tam gün ayırıp doyasıya gezmenizi öneririz.

Ayrıca İlgili Linkler

Milano veya Milan gezilecek yerler listesi
Sforza Kalesi fotoğrafları
Torino gezilecek yerleri
Venedik gezilecek yerleri
İtalya gezilecek yerleri
Yurtdışı veya Avrupa Gezilecek Yerleri
Duomo di Milano (Milano Katedrali)
Milano Katedrali Müzesi
Sforzesco kalesi bilet ücretleri
Kütüphane araştırma merkezi