Trevi çeşmesi, Roma kentinin ikonik yapılarından biri olmakla birlikte Trevi çeşmesi bilgileri hiç de düşündüğünüz gibi değildir. Her yıl Roma’ya giden 7 – 10 milyon turistin gezdiği kabul edilen bir sanat eseri ve anıtsal yapısıdır. Roma kentinin antik çağlardan günümüze kadar gelen birçok simgesel yapısı olsa da Aşk çeşmesi de denilen Trevi çeşmesi, çok daha yakın tarihlerde yapılmış olmasına rağmen Roma’da gezilmesi gereken görülecek yerlerden biridir. Bu arada buraya ‘Aşk Çeşmesi’ diye sadece Türkler demektedir.
Antik Roma yapılarından olan dev kubbeli pagan tapınağı Pantheon ve dev arena Kolezyum ile Hadrianus’un mozolesi Sant’Angelo kalesi gibi, burası da Roma içerisinde en çok turist çeken yerlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Roma’ya giden hemen herkesin en azından bir kere önünde fotoğraf çektirdiği veya dilek parası attığı Trevi çeşmesinin tarihçesi, heykelleri ve tüm bilgileri içerikte bulunmaktadır.
Trevi çeşmesi denilince akla gelen ve çeşmenin hemen altında olan önemli bir yer daha vardır. Bu da, aslında Trevi çeşmesinin yerine yapıldığı antik çeşmeye su getiren kemerler ve yapılar ile birlikte antik Roma döneminden kalma yapılar topluluğu olan Vicus Caprarius’tur. Su şehri de denilen ve dokuz metre kadar yeraltında bulunan Vicus Caprarius (The city of water de denilmektedir), pek çok kişi tarafından ne yazık ki bilinmemekte ve ziyaret edilmemektedir.
Trevi çeşmesi fotoğrafları için tıklayınız
Trevi Çeşmesi Nerede, Nasıl Gidilir?
Tarihi Roma kenti merkezi veya Roma’daki tarihi binalar, yapılar aslında yürüyerek gezilebilecek mesafelerdedir. Çeşme, Roma’nın Quirinale bölgesinde bulunmakta ve başta Kolezyum ve Pantheon olmak üzere diğer görülmesi gereken yerlere oldukça yakındır. Trevi çeşmesi, Via delle Muratte, Via Poli, Via delle Stamperia caddelerinin kesiştiği yerde bulunmaktadır.
Trevi Çeşmesi Tarihi Bilgileri
Trevi çeşmesinin tarihçesi aslında antik Roma’ya kadar gitmektedir. Ama bugün görmüş olduğumuz çeşme yakın tarihte yapılmıştır. Bu bölümde, bugün Trevi çeşmesi denilen antik çeşmenin ve Vicus Caprarius denilen, çeşmeye ilk su getiren antik yapıların bulunduğu alanın tarihçesini bulacaksınız.
İmparator Augustus zamanında M.Ö. 19 yılında, kentin su ihtiyacını karşılamak için uzak bir noktadan Roma’ya su yolu yapılmıştır. Bu uzak nokta Roma’ya 21 km mesafedeki Salone kaynakları (Salone Springs)’dır. Bu kemerli su yolunu imparatorun damadı Marcus Vipsanius Agrippa yaptırmıştır. Bu su yolunun şehrin içindeki yapılarına, Vergine su kemerleri denilmektedir. Su taşımak için yapılan bu yapıları bugün Trevi çeşmesinin hemen yanı başında, bir yan sokağında görebilirsiniz. Burası ile ilgili bilgiler yazının sonunda bulunmaktadır.
Çeşmeye, üç yolun kesiştiği yerde yapıldığı için Trevi çeşmesi (üç sokak çeşmesi) denilmektedir. Antik zamanlardan beri Trevi çeşmesinin yerinde bir çeşme zaten mevcuttur. 1629 yılında Papa Urban VIII, heykeltıraş, mimar ve ressam olan ve günümüzde Barok tarzının yaratıcısı kabul edilen Gian Lorenzo Bernini’yi mevcut çeşmeyi onarması için görevlendirir. Ancak 1644 yılında papanın ölmesi üzerine proje terk edilir.
1730 yılında Papa Clement XII, çeşmenin ve çeşmede bulunan fıskiyenin yeniden tasarlanması için bir yarışma düzenler. Roma doğumlu olan mimar Nicola Salvi yarışmayı kazanır. Salvi’nin projelerinde Bernini’nin önerileri veya ön görüleri de bulunmaktadır. 1732 yılında çalışmalara başlanır. 1751 yılında Salvi’nin ölmesiyle proje, 1762 yılında Giuseppe Pannini tarafından bitirilir.
Trevi Çeşmesi Restorasyonu
2013 yılında İtalyan moda firması olan Fendi, çeşmenin 2,2 milyon Euro’luk restorasyonunu finanse edeceğini duyurmuştur. 2015 yılının sonlarında restorasyon bitmiş olduğunda tüm cephe ve heykeller temizlenmiş, yazıtlar yenileri ile değiştirilmiş ve havuza tekrar su geçirmezlik kazandırılarak yeni su pompaları konulmuştur.
Trevi Çeşmesi Mimari Bilgileri ve Heykelleri ile Anlamları
Trevi çeşmesinin arkasında bulunan Palazzo Poli binası (içinde Ulusal Grafik Sanatı Enstitüsü bulunmaktadır) ile çeşme aslında bir bütün olarak görülmektedir. 1732 yılında çalışmalara başlandığında bina orada olduğundan dolayı bir fon olarak kullanılmıştır. Çeşmenin cephesi ve heykellerin içinde bulunduğu resifler travertenden yapılmıştır. Heykeller ise Carrara mermerinden oyulmuştur.
Salvi öldüğünde yerine geçip görevini tamamlayan Pannini, şehrin en büyük Barok çeşmesini yapmıştır. 26,3 metre yüksekliğindeki çeşme, 49,15 metre genişliğindedir. Çeşmede her gün 80.000 metreküp su devir daim etmektedir ve bu da Trevi çeşmesi ilginç bilgileri arasındadır.
Trevi çeşmesinin bir sanat eseri sayılmasında kuşkusuz barındırdığı heykellerin de büyük payı vardır. Çeşmenin kendisi ve barındırdığı heykeller ile kabartmalar ayrı ayrı ve birleşik olarak belirli kavramları simgelemektedir.
Oceanus Heykeli
Çeşmenin ortasında biri uysal biri vahşi iki ‘deniz’ atının çektiği 5,8 metre yüksekliğinde Oceanus (Neptün) heykeli bulunmaktadır. Atlar, denizin karşıt havasını sembolize etmektedir. İki Triton (Poseidon ile Amphitrite’nin oğlu. Poseidon’nun habercisi. Belden yukarısı insan belden aşağısı balık şeklinde ayakları at ayağına benzeyen bir deniz tanrısı) atları dizginlemektedir. Bu heykeli Pietro Bracci yapmıştır.
Bolluk ve Sağlık Heykelleri
Zafer kemerinin solunda ‘Bolluk’ (Abundance statue) heykeli bulunmaktadır. Heykelin ayaklarında bir vazo bulunmaktadır. Bu figür Agrippa’nın su kemerini inşa ederken generallerine komuta ve yardım ettiğini sembolize etmektedir. Sağlık (Health statue) heykeli ise kemerin sağ tarafında bulunmaktadır. Askere su kaynağını gösteren bir bakire kadını sembolize etmektedir.
Alegorik Heykeller
Çeşmenin arkasında bulunan Palazzo Poli binasında bulunan sütunların üzerinde ise 4 alegorik heykel daha bulunmaktadır. Bu heykeller yağmurun yeryüzündeki verimliliğini, yararlı etkilerini ve su kaynağına bağlı olan o zamanki dört ana ürünü temsil etmektedir.
Bu heykeller, Agostino Corsini, Bernardino Ludovisi, Francesco Queirolo ve Bartolomeo Pincellotti tarafından yapılmıştır. Soldaki ilk heykel meyvenin bolluğunu işaret etmektedir. İkinci heykel bitkilerin doğurganlığını, üçüncü heykel sonbahar ürünlerini temsil etmektedir. Sağdaki son heykel ise Prairies ve bahçeler sevincini anlatmaktadır. Tüm heykeller çiçeklerle bezenmiştir. Kabartmalar ise Andrea Bergondi ve Gian Battista Grossi’nin eserleridir.
Ayrıca bu heykellerin arasında ve altında (Oceanus heykelinin arkasına denk gelmektedir) çeşitli yazıtlar mevcuttur. Yazıtların anlamları için aşağıda ilgili kaynaklar bölümüne bakabilirsiniz. Trevi çeşmesi, çeşitli süslemelerle bezenmiştir. Bu süslemeler 30 kadar bitki türüne işaret etmektedir. Bunlar arasında dikenli armut kaktüsü, incir, meşe, üzüm sayılabilir.
Vicus Caprarius Arkeolojik Alanı
Trevi çeşmesine giden hemen hemen herkes bu yerden habersizdir. Oysa antik Roma zamanında Trevi çeşmesine getirilen Vergine kemerlerinin bir kısmı ve o zamanlardan kalma kimi yapıların görüldüğü yerdir Vicus Caprarius. Diğer adıyla The city of water. Trevi çeşmesinin hemen yanı başındaki tabelasında Area Archeologica “La Citta’ Dell’Acqua” yazmaktadır. Buraya girmiş olduğunuz takdirde yerin 9 metre altına kadar inip, o zamanki antik Roma hakkında ve Trevi çeşmesine suyun o yıllarda nasıl getirildiğine şahit oluyorsunuz.
Vicus Caprarius Nasıl Bulundu?
90’lı yılların sonlarında Trevi çeşmesinin birkaç adım mesafesinde bir sinema ve catering merkezi yapılmak istenmektedir. Aslında inşaat başlamadan önce burada tarihi Trevi sineması bulunmaktadır. İnşaat başladığında yapılan çalışmalarda, bu tarihi sinemanın aslında antik Roma’nın imparatorluk zamanlarından kalan yapılar kompleksinin üzerine yapıldığı görülür. İnşaat durdurulur ve kazı yapılmaya başlanır. Claudio Carpano Moccheggiani ve Antonio Insalaco tarafından yapılan kazılar 2001 yılında son bulur.
Böylece kazılardan çıkartılan eserlerin ve yapıların ışığında Vicus Caprarius – Su şehri müzesi ortaya çıkar. 2004 yılında ise müze halka açık hale getirilir. Sonraki yıllarda çalışmalar devam eder. 2006 yılının Aralık ayında yapılan restorasyon çalışmalarında dördüncü ve beşinci yüzyıllara ait 800 adet sikke bulunmuştur.
Bunlarla birlikte kazı çalışmaları kapsamında gümüş heykelcikler, birçok toprak levhalar, çatal bıçaklar, üfleme cam şişeler ve dönemlerinin önemini vurgulayan günlük eşyalar bulunmuştur. Tüm bu eserler Vicus Caprarius Arkeolojik Alanı’nda sergilenmektedir.
Ayrıca Vicus Caprarius Arkeolojik Alanı’nda Trevi çeşmesine antik zamanlarda su taşıyan antik Vergine su kemerlerini ve antik su dağıtma ve toplama tankını görebilmeniz mümkündür. Bu alan tamamen anıtsal bir sergi alanıdır. Sadece Trevi çeşmesini tek başına görmek bize göre içi boş bir gezi olacağından burayı da görmenizi ayrıca ve önemle tavsiye etmekteyiz.
Vicus Caprarius Arkeolojik Alanı’nın bir önemi daha vardır. O da zamanının antik Roma imparatorluğunda yaşayan bilim insanlarının suya yön vermesi için kullandığı tekniklerdir. Vicus Caprarius’ta tüm bu bilimsel detaylar da meraklılarını beklemektedir.
Ziyaret Bilgileri ve Giriş Ücretleri
Trevi çeşmesini herhangi bir gün, günün her saati ziyaret edebilirsiniz. Çünkü meydanda ve ortadadır. Ayrıca Vicus Caprarius Arkeolojik Alanı’na ise giriş 3 Euro’dur. 14 yaş altı 1 Euro, 65 yaş üzeri ve öğrencilere ise 1,5 Euro’dur. Eğer rezervasyonla gitmek isterseniz bu ücretlere 1 Euro daha ilave etmeniz gerekmektedir. Burayı da haftada her gün, günün herhangi bir saatinde ziyaret edebilirsiniz.
Trevi Çeşmesi İlginç Bilgileri
Çeşmeyi yapmak için Nicola Salvi’nin yarışmayı kazandığını yukarıda yazmıştık. Aslında olay tam olarak öyle değildir. Ünlü astronom Galileo ile aynı aileden olan mimar Alessandro Galilei yarışmayı kazanan isimdir. Ancak halk, bu kişi Floransalı olduğu için tepki göstermiştir. Bundan dolayı proje Salvi’ye verilmiştir.
1730 yılında Papa Clement için çeşmenin maliyeti çok fazla gelmiştir. Bundan dolayı Papa, çeşmenin bitirilmesi için halka loto oynatmış ve elde edilen gelir çeşmenin yapımında kullanılmıştır. Bunlarla birlikte traverten taşları Kolezyum’da kullanılan aynı taşlardır. İnşaat sırasında 1734 yılında dev bir traverten bloğu altında kalan birçok işçi yaşamını yitirmiştir.
Trevi çeşmesine atılan bozuk paraların karşılığı günlük olarak 3000 Euro’dur. Bu paralar her gece toplanır ve Caritas isimli bir hayır kuruluşuna verilir. Bu hayır kuruluşu da bu parayı ihtiyacı olanlara sağlamaktadır. Hemen belirtelim Trevi çeşmesine atılan bozuk paraları almak yasalar gereği suçtur. Fakat d’Artagnan isimli biri 2002 yılında yakalanana kadar 34 yıl boyunca bu paraları çeşmeden çalmıştır.
2007 yılında çeşmeyi ziyaret eden bir kişi fıskiyelerden birine kırmızı renkte bir sıvı madde bırakmıştır. Bundan dolayı çeşmeden akan sular kısa bir süre kırmızı renkte akacaktır.
Trevi Çeşmesi Filmleri
Roma’nın ünlü Trevi çeşmesi veya aşk çeşmesi ile ilgili birçok film çekilmiştir. Özellikle klasik film kategorisine giren en iyi Trevi çeşmesi filmleri sıralaması yaparsak;
1948 yapımı Ladri di Biciclette (Bisiklet Hırsızları)
1953 yapımı Roman Holiday (Roma Tatili)
1960 yapımı La dolce vita (Tatlı Hayat)
2019 yapımı Angels & Demons (Melekler ve Şeytanlar)
2010 yapımı When in Rome (Aşk Çeşmesi)
2010 yapımı Eat Pray Love (Ye Dua Et Sev)
2012 yapımı To Rome with Love (Roma’ya Sevgilerle)
2013 yapımı La Grande Bellezza (Muhteşem Güzellik) filmleri bu sıralamada üsttelerde yer alacaktır. Bu filmler hem Trevi çeşmesini hem de Roma’yı tanıtan filmlerdir.
Trevi Çeşmesi Ziyareti İpuçları Bilgileri
Çeşmeyi kesinlikle hem gündüz hem de gece gezmelisiniz. Çeşme, gündüz de gece de görülmeye değerdir. Gece ışıklandırmadan dolayı çeşme ayrı bir ihtişamlı görünmektedir. Her daim kalabalık olduğundan fotoğraf çekmek zordur. Ancak güneş doğduktan hemen sonra ziyaret ederseniz sade ve güzel kareler elde edersiniz. Ayrıca yine çok kalabalık olduğundan eşyalarına ve çantanıza ayrıca dikkat etmeye çalışmalısınız. Unutmayın ki gerçekten insanlar çeşmeyi görmek için gayet sıkışık ve iç içe beklemektedir. Özellikle çantanızı önünüze almayı unutmayın.
Trevi Çeşmesine Madeni Para Atmak ve Dilek Dilemek
Birçok şekilde Trevi çeşmesine bozuk para atılıp dilek dilenmektedir ve hepsinin bir anlamı vardır. İlki sol omuzdan sağ el ile bozuk para atmaktır. Bunun anlamı Roma kentine bir daha geleceğinize dair dilekte bulunmaktır. İkinci olarak toplamda üç para atılacağıdır. İlk para atmanın anlamı aynıdır. İkinci parayı da aynı şekilde atarsanız aşık olacağınızı ifade etmektedir. Son olarak ise bir üçüncü bozuk para atarsanız bu evliliğinize dair dilekte bulunduğunuzu işaret etmektedir.
Ayrıca İlgili Kaynaklar:
Roma gezilecek yerler, tarihi yapılar ve binalar
Roma İmparatorluğu tarihi ve gezi rehberi
Roma yeraltı kenti
Trevi çeşmesi hakkında kısa tarihi bilgiler